Túrbínan Vísindasafn Reykjavíkur

Markmið Túrbínan er

Að efla skapandi, gagnrýna og lausnamiðaða hugsun í gegnum skilning og innsýn í vísindi og listir.
Að vera vettvangur fyrir fjölskyldur, skólahópa, kennara, vinnustaðahópa, ferðamenn og aðra áhugasama gesti á öllum aldri til að sjá, skoða, skapa og skilja.
Að styðja við formlega menntun á öllum skólastigum með óformlegri, gagnvirkri og nýstárlegri miðlun.

"Að kveikja neista í einu barni gæti leitt af sér eitthvað stórkostlegt fyrir íslenskt samfélag"
—Sævar Helgi Bragason, vísindamiðlari og stjörnusérfræðingur

Nýsköpun í formi óhefðbundinna kennsluaðferða í vísindamenntun er mikilvægur þáttur í vitundarvakningu ungs fólks um áskoranir samtímans. Sömuleiðis þarf að efla vísindalæsi á öllum skólastigum og meðal almennings. Þarna getur Túrbínan í Elliðaárdal átt ríkan þátt í verki.

Nýtt verða gagnvirk tæki og tól, námskeið, vinnusmiðjur, tilraunastofur, þrautir, námsleikir og margt fleira. Rík tenging við náttúruna og umhverfið í Elliðaárdal og verður dalurinn í raun ein allsherjar lifandi tilraunastofa og náttúruskóli fyrir gesti Túrbínunnar og þá sem þar starfa.

Túrbínan mun gegna lykilhlutverki í Toppstöðinni og vera nýr segull í borginni fyrir bæði borgarbúa og ferðamenn. Þangað koma ungir sem aldnir til að læra og leika sér, fá innblástur, víkka sjóndeildarhringinn og öðlast innsýn í fegurð vísindanna.

Við sjáum fyrir okkur vísindasýningu á heimsmælikvarða þar sem gestir verða þátttakendur í víðtækum skilningi og nýjasta tækni er notuð til að miðla fræðslu og þekkingu. Lögð verður áhersla á skapandi þekkingarleit, þverfaglega nálgun og vísindamiðlun með listrænu ívafi.

Túrbínan mun byggja á reynslu og starfi Vísindasmiðju Háskóla Íslands sem starfað hefur í Háskólabíói síðan 2012. Markmið Vísindasmiðjunnar er efla áhuga ungmenna á vísindum og fræðum með gagnvirkum og lifandi hætti. Smiðjan er löngu orðin mikilvægur þáttur í kennslu náttúru- og raunvísinda á Íslandi og hefur verið nánast fullbókað frá fyrsta degi.

Túrbínan mun gefa Vísindasmiðjunni nýja, glæsilega og vandaða umgjörð og útvíkka hlutverk hennar þannig að hún verður enn betur í stakk búin til að styðja við kennslu í náttúru- og raunvísindum en verður ekki síður aðdráttarafl fyrir ferðafólk og fjölskyldur í leit að skemmtun og afþreyingu.

Vísindasetur í nútímasamfélagi

"Fróðleiksþorstinn sem íslenskir krakkar búa yfir er óslökkvandi. Það að ekki sé nú þegar til margra ára gamalt íslenskt vísindasafn er í raun ótrúlegt og það er hagur allra landsmanna að stuðla að stofnun slíkrar stofnunar"
—Ævar vísindamaður

Síðastliðna áratugi hafa lönd um allan heim leitað nýrra leiða til þess að efla vísinda-, og tæknimenntun þjóða sinna og þar hefur óformleg þekkingaröflun, utan hefðbundins skólanáms, gegnt sífellt stærra hlutverki. Má þar helst nefna gagnvirk vísindasöfn, vísindahátíðir og aukið samstarf vísinda- og listamanna.

Rík áhersla hefur verið lögð á að brúa bilið á milli vísinda og samfélagsins, opna samtal þar á milli og finna nýjar leiðir til þess að miðla og upplýsa. Þetta er ekki síst mikilvægt á okkar tímum þegar mikil þörf er á að finna skapandi lausnir á brýnum hnattrænum áskorunum, svo sem og loftslagsbreytingum, nýtingu auðlinda, gróður- og jarðvegseyðingu og hvers konar lýðheilsumálum. Þessi umfangsmiklu og flóknu vandamál krefjast þess að ólíkar greinar þjóðlífsins taki höndum saman við vísinda- og tæknigeirann við leit á lausnum.

Vísindasöfn

Eru hvati fyrir börn og unglinga að velja nám og starfsframa á vettvangi vísinda.
Bjóða gestum uppá jákvæða, hvetjandi og skapandi upplifun.
Eru sá vettvangur óformlegrar fræðslu sem talinn er líklegastur til að auka áhuga barna á vísindum og þekkingarleit.
Geta aukið skilning á vísindalegum málefnum.
Geta haft aukið traust til vísinda og eflt tengsl vísinda og samfélags.

Framlag vísindasafna til samfélagsins:

Vísindasöfn eru mikilvægur hluti menningartengdrar ferðaþjónustu og því mikilvægt framlag til ferðamálagreinarinnar.
Vísindasöfn eru hluti af menntaframboði samfélagsins.
Vísindasöfn gegna oft mikilvægu hlutverki í uppbyggingu nýrra hverfa og laða til sín aðra menningar- og ferðatengda starfsemi (sbr. Techniquest í Cardiff, Wales).
Vísindasöfn gegna oft lykilhlutverki í endurvakningu gamalla eða fáfarinna borgarhluta og algengt er að þau hefji starfsemi í tómu iðnaðarhúsnæði eða öðru húsnæði þar sem starfsemin hefur flust í nýrri borgarhverfi. Sem dæmi um slíkt má nefna Experimentarium sem starfaði um árabil í gömlum Tuborg brugghúsum í Kaupmannahöfn, Sitta dela Sienza í Napolí sem opnaði í yfirgefnu verksmiðjuhverfi sem nú iðar af lífi og sömu sögu má segja um Heureka safnið í Finnlandi.

Heimsóknir í vísindasöfn eru talin

Auka þekkingu og skilning í námi og dag- legu lífi.
Ýta undir forvitni, áhuga og löngun til að læra meira.
Auka vísinda- og tæknilæsi.
Þroska félagsfærni.
Auka vitund fyrir umhverfinu og örva athyglisgáfuna.
Ýta undir félagsleg samskipti og samstarf.
Jákvæður fræðsluvettvangur fyrir fjölskyldur, þar sem kynslóðirnar uppgötva og skapa saman.
Efla sjálfstraust og örva forvitni.

Vísindasöfn leggja sinn skerf til menntunar samfélagsins, uppbyggingar og þróunar.

Sýningin

Á gagnvirkum vísindasöfnum er gengið út frá því að einstaklingar læri á mismunandi vegu, meðal annars gegnum skynfæri, tilfinningar, upplifun og sköpun. Með leikjum, áskorunum, óvæntum uppgötvunum og skapandi lausnum verður til ný þekking, oft ómeðvitað en engu að síður minnisstæð. Óformleg fræðsla safnsins er hugsuð sem viðbót og dýpkun á þeirri þekkingu og reynslu sem gestir búa þegar að, eða eiga eftir að öðlast, til dæmis í formlegu námi. Vísindasöfn styðja því við nám á öllum skólastigum og geta aukið við þekkingu allra aldurshópa sem þangað sækja.

⅓-⅓-⅓

Sýningu Túrbínunnar verður skipt upp í þrjá hluta. 1⁄3 hluti verður föst sýning, 1⁄3 hluti verður tímabundin sýning sem er sett upp ákveðinn tíma á ári og 1⁄3 er leigð sýning erlendis frá.

Tilraunir, uppákomur og vinnustofur

Starfsemi Túrbínunnar mun einkennast af lifandi vinnustofum, tilraunum og uppákomum sem gestir geta tekið virkan þátt í.

Sjá, skoða, skilja, skapa

Markmiðið er að setja upp sýningu sem auk þess að miðla vísindum á skýran hátt, kallar einnig fram viðbrögð hjá gestum, fær þá til að spyrja sig spurninga og veitir þeim innblástur - heimsókn á sýninguna verður uppspretta nýrra verkefna, tilrauna og viðfangsefna.

Leiðarljós vísindasafnsins er að heillandi heimurinn allt í kringum okkur öðlast enn meira gildi, víðáttu og fegurð þegar við fáum færni og hæfni til þess að lesa úr því sem býr að baki. Læsi á umhverfið eflir gagnrýna, skapandi og lausnamiðaða hugsun, nokkuð það mikilvægasta sem við getum gefið kynslóðum framtíðarinnar.

Gagnvirkni og áþreifanleiki

Við beitum nýjustu tækni í vísindamiðlun í bland við hefðbundna sýningatækni þar sem leiðarstefin eru áreiðanleiki, spánýjar upplýsingar og skemmtan.

Með því að gera viðmótin áþreifanleg verða gestirnir þátttakendur í sýningarmiðluninni sem hefur mjög jákvæð áhrif á upplifun þeirra því þeir “skynja” upplýsingar á nýjan hátt. Gestir taka á raunverulegum hlutum, hreyfa þá, breyta og/eða bæta og öðlast um leið nýja þekkingu með aðgerðum sínum. Stuðlað er að samskiptum gesta með fjölnotastöðvum (Multi-user) og sem þeir ýmist vinna í samstarfi eða samkeppni. Margmiðlun verður sniðin að þörfum ólíkra markhópa sem verða á öllum aldri og tala ólík tungumál.

Söguþráður og dramatúrgía

Fundin verða grunnstef sem setja tóninn fyrir söguþráð og dramatúrgíu sýningarinnar. Þetta grunnstef getur verið þema, spurning eða tilfinning. Hjá Vísindasmiðju Háskólans hefur verið unnið útfrá einfaldleikanum og leitinni að fegurðinni í því að skilja heiminn betur. ‘Ekki er allt sem sýnist’ og þegar betur er að gáð opnast heill töfraheimur sem má skoða bæði í gegnum augu og tól vísinda og lista.

Þemu

Þemu og frásagnarleið sýningarinnar verða unnin af sérfræðingum og aðstandendum núverandi Vísindasmiðju í samstarfi við sýningahönnuði. Fjallað verður um þætti innan eðlisfræði, efnafræði, jarðfræði, stjörnufræði, umhverfis og náttúrufræði, einnig forritun og stærðfræði. Lögð verður áhersla á tengsl þessara þátta við hljóðfæri og listir. Leitast verður við að miðla spánýjum rannsóknum á dýnamískan og nýstárlega hátt til þess að tengja sýninguna við það sem er ofarlega á baugi vísindasamfélagi líðandi stundar. Sögunni verða gerð skil og tenging við orkuframleiðslu, húsnæðið sjálft og svæðið í kring.

Gestirnir

Vísindasafnið er hugsað fyrir skólahópa, fjölskyldufólk og fróðleiksfúsa ferðamenn af öllum toga, óháð aldri, kyni og þjóðerni.

Við sjáum fyrir okkur að Túrbínan verði einnig viðkomustaður listamanna, vísindafólks, frumkvöðla og framtíðarspekúlanta þar sem uppákomur og viðburðir munu gera staðinn að suðupotti hugmyndaauðgis og gagnrýninnar hugsunar. Safnið mun leggja áherslu á virkt samstarf við öll skólastig og menntayfirvöld í uppbyggingu starfseminnar, þróun dagskrár og gerð sýningarverkefna. Einnig verður leitað til starfandi vísinda- og fræðimanna, menningarstofnana, listamanna og atvinnulífs.